İLAÇ FİYAT KARARNAMESİ (İFK) ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞTIR VE CUMHURİYETİN 100.YILINA YAKIŞIR TÜM DÜNYAYA ÖRNEK TEŞKİL EDECEK MODERN BİR GERİ ÖDEME SİSTEMİ GETİRİLMELİDİR
İLAÇ FİYAT KARARNAMESİ (İFK) ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞTIR VE
CUMHURİYETİN 100.YILINA YAKIŞIR TÜM DÜNYAYA ÖRNEK TEŞKİL EDECEK MODERN BİR GERİ ÖDEME SİSTEMİ GETİRİLMELİDİR
Özellikle 15.12.2023 tarihinde duyurulan zammın, 9 gün sonra 25.12.2023 tarihinde yürürlüğe girecek olması, aradaki sürede ilaç firmalarının ve depoların ilaç sevkiyatlarını yok derecede kısıtlaması eczacıları ve halkımızı ilaç bulma çilesine yol açarak mağduriyet yaşamlarına sebep olmuş, sürdürebilir sağlık sisteminin bir parçası olan ilaca ulaşımın önü tıkanmıştır.
Öncelikle, sağlık sektöründeki önemli bir mesele olan ilaç fiyatlandırma politikasının günümüz ekonomik koşullarına uygunluğu ve sürdürülebilirliğini sorgulamak gerekmektedir.
Mevcut ilaç fiyat kararnamesinin yetersizliği ve değişen ekonomik dinamiklere adaptasyon zorluğu, yeni bir modelin düşünülmesini gerekli kılmaktadır.
Bu modelin varlığında her zam döneminde bu sorunlar önceki zam dönemlerine göre daha fazla artarak yaşanmaya devam edecek ve ilaca ulaşımda sistem kilitlenmeye doğru gideceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Ayrıca mevcut modelle yeni ilaç moleküllerin ülkemize ulaşmasında engel oluşturduğu gözlenmektedir. Bu durum;
- Yeni tedavi seçeneklerinde sınırlama getirerek belirli hastalıkların tedavilerinde daha etkili ve hedefe yönelik çözümlerin sunumuna engel oluşturacaktır.
- Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin olumsuz etkilenmesiyle ülkemizin ilaç inovasyonu ve bilimsel ilerleme açısından gerilemesine neden olabilecektir.
- Hastaların daha hızlı iyileşmelerini sağlayarak daha uzun vadede sağlık maliyetlerini azaltacağından, erişim kısıtlanması sağlık harcamalarını ve maliyetlerini artırabilecektir.
1. Dinamik Fiyatlandırma: İlaç fiyatları, maliyetler, arz-talep dengesi ve piyasa koşulları gibi faktörlere bağlı olarak düzenli aralıklarla gözden geçirilerek güncellenmelidir. Bu, hızla değişen ekonomik ortama uyum sağlayabilir.
2. Değer Temelli Fiyatlandırma: İlaç fiyatları, sağladığı tedavi etkinliği ve hastalık kontrolündeki başarıya dayalı olarak belirlenmelidir. Değer temelli fiyatlandırma, sağlık hizmetlerine gerçek değeri yansıtabilir.
3. Performansa Dayalı Geri Ödeme: İlaçların etkinliğine bağlı olarak geri ödemeler, tedavi başarısına göre belirlenir. Belirli hedeflere ulaşıldığında, maliyet etkinliğine dayalı olarak ödemeler artar veya azalır.
4. İşbirliği ve Diyalog: Türk Eczacıları Birliği, ilaç üreticileri ve sağlık yetkilileri arasında bir komisyon kurulup, düzenli periyotlar halinde toplantılar ve çalıştaylar düzenlenerek sektördeki tarafların ortak çözüm önerileri geliştirmesi teşvik edilmelidir.
5. Risk Paylaşımı Modelleri: İlaç maliyetleri ve etkinliği konusunda belirli bir eşiği aşan durumlarda, ilaç üretici firmalarla risk paylaşımı modelleri oluşturularak maliyet yükü dengelemeye çalışılabilir.
6. Esnek Fiyatlandırma: İlaç fiyatları, piyasa koşullarına ve ekonomik değişkenlere bağlı olarak daha esnek bir şekilde ayarlanır. Bu, talep, arz ve maliyet dalgalanmalarına uyum sağlar.
Bu alternatif modeller veya bu modellerin ve bu model türevlerinin harmanından oluşabilecek mozaik bir model, ilaç maliyetlerini daha etkili bir şekilde yönetmeyi ve sağlık bütçelerini optimize etmeyi amaçlayacaktır. Ülkemizin ihtiyaçlarına göre daha uygun, daha modern, değişen ekonomik koşullara uyum adapte olabilen, sürdürülebilir, inovasyonel bir geri ödeme model belirlemek için;
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Türk Eczacıları Birliği ve İlaç Üretici Firmalarından oluşacak olan akademik kurulun ortak aklı ile yürüteceği detaylı bir çalışma ile değerlendirilmeli ve Cumhuriyetin 100. Yılını yaşayan ülkemize yakışan Avrupa ve Dünya’ya örnek olabilecek bir geri ödeme modeli belirlenmelidir.
Ecz. Erol AFACAN
Çorum Eczacı Odası Başkanı